*Yeşil ok olumluyu kırmızı ok olumsuzu göstermektedir.

MAKROEKONOMİ

   

Yurt içinde, TCMB tarafından temmuz ayına ilişkin cari işlemler dengesi verisi yayınlandı. Temmuz ayında aylık %50 artışla güçlü bir görünüm sergileyen net turizm gelirlerine karşılık dış ticaret açığının haziran ayına göre genişlemesiyle cari açık 3,7 milyar USD olan piyasa beklentisinin üzerinde 4 milyar USD gerçekleşti. (İlk yarıda cari açık ortalama 5,4 milyar USD seviyesindeydi.) Altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi ise geçen sene temmuzda 3,1 milyar USD fazla vermişti, bu sene temmuzda 3,7 milyar USD fazla verdi. Ağustos ayında dış ticaret açığı rekor seviyeye çıktı, buna karşın ağustos ayı turizm gelirlerinde tarihsel olarak yıl içerisinde en yüksek seviyeleri gördüğümüz ay. Dolayısıyla öncü göstergelerin de işaret ettiği üzere turizm gelirlerinde toparlanmanın sürmesiyle ağustosta cari açığın 3 milyar USD civarında gerçekleşmesi beklenebilir.

• Temmuzda ithalat (başta enerji ve altın ithalatı kaynaklı olmak üzere) yüksek seviyelerini korurken, ihracat, özellikle temmuzda tatillerin birleştirilmesiyle oluşan ilave iş günü kayıpları ve otomotiv sektöründeki fabrika tatilleri gibi unsurlarla düşüş kaydetti. Temmuzda başta turizm ve taşımacılık gelirlerinin katkısıyla hizmet gelirlerinin rekor seviyeye yükselmesi ise cari açıktaki artışı sınırladı.
• 12 aylık kümülatif cari açık 32,9 milyar USD'den 36,6 milyar USD'ye yükselerek Şubat 2021'den bu yana en yüksek seviyede. Cari açık/GSYH* oranı %4 seviyesinden %4,4 seviyesine çıktı. (*GSYH olarak 2022 yılı 2. çeyrek gerçekleşme baz alındı) Eylül ayının ilk haftasında yayınlanan OVP'de ise bu yıl sonu için cari açık beklentisi 47,3 milyar USD seviyesinde bulunmakta, yıl sonu cari açık/GSYH oranı %5,9'a denk gelmekte.
• Ocak-temmuz döneminde cari açık 36,7 milyar USD ile geçen sene aynı dönemdeki 13,7 milyar USD'nin belirgin üzerinde gerçekleşti. Bu dönemde enerji ithalatındaki artış cari açıktaki artışın belirleyicisi. Ocak-Temmuz 2022'de ithalat 194,6 milyar USD gerçekleşti. İthalatın 6,9 milyar USD'si altın ithalatı (geçen sene aynı dönem 4,1 milyar USD), 55,6 milyar USD'si (geçen sene aynı dönem 22,7 milyar USD) enerji ithalatından kaynaklandı.

• Temmuzda cari açığın finansmanında NHN ve diğer yatırımlar belirleyici olurken, rezervlerde 2 ay aradan sonra artış gözlendi. Gayrimenkul yatırımları kaynaklı doğrudan yatırımlara giriş hazirana göre belirgin hız keserken diğer yatırımlarda 3,4 milyar USD ile güçlü artış gözlendi. Diğer yatırımlar altında yer alan reel sektörün uzun vadeli kredi kullanımı dikkat çekti. Neticede portföy yatırımlarından 0,6 milyar USD çıkışla net yabancı sermaye girişi 2,98 milyar USD oldu. Kaynağı belli olmayan para giriş çıkışını gösteren net hata noksana (NHN), rekor seviyede giriş gözlendi. İlk 7 ayda NHN kaynaklı giriş 24,3 milyar USD. Neticede 2,98 milyar USD sermaye girişi ve 5,5 milyar USD NHN sayesinde 4 milyar USD gerçekleşen cari açıkla rezervler 4,4 milyar USD arttı.

    Kaynak TCMB.

Ayrıca TÜİK tarafından temmuz ayına ilişkin iş gücü istatistikleri yayınlandı. Arındırılmış işsizlik oranı temmuzda istihdamdaki azalışa karşın iş gücüne katılım oranındaki düşüşle birlikte %10,4'ten %10,1'e gerileyerek Mart 2018'den bu yana en düşük seviyede gerçekleşti. Ekonomik aktivitenin gücünü korumasıyla ilk yarıda işsizlik oranı ortalama %10,8 seviyesinde seyretmişti. Bu yılın ikinci çeyreği ile geçen yılın son çeyreği karşılaştırıldığında istihdam 981 bin kişi artarken, bunun 698 bin kişi ile büyük çoğunluğu turizm sezonundaki pozitif seyirle hizmetler sektöründen ve 293 bin kişiyle sanayi sektöründen sağlandı.

• Arındırılmamış işsizlik oranı ise temmuzda %9,7'den %10,6'ya yükseldi. Arındırılmış verilere göre işsiz sayısı temmuz ayında 113 bin kişi, istihdam 148 bin kişi azaldı. Temmuzda iş gücüne katılım oranı %53,1'den %52,6'ya geriledi, istihdam oranı da %47,6'dan %47,3'e hafif geriledi. Haftalık ortalama çalışma saatleri ise 44,3'ten 43,1 saate geriledi. Kadın işsizlik oranı %13,7'den %13,1'e, erkek işsizlik oranı ise %8,7'den %8,6'ya geriledi.
• Tamamlayıcı göstergelerde ise artışlar gözlendi. Temmuz ayında atıl iş gücü oranı %20,5'ten %22,5'e, daha fazla çalışmak istediği halde haftalık 40 saatten az çalışan kişilerin de işsiz sayısına eklenerek bulunan zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı %14'ten %15,1'e ve işsiz ve potansiyel iş gücünün bütünleşik oranı ise %17,2'den %18'e yükseldi (Şekil 2).
• OVP'de (2023-2025), bu yıl genelinde güçlü istihdam artışının, iş gücüne katılım ve nüfus artışı etkilerine baskın gelmesiyle işsizlik oranının ortalama %10,8'e gerilemesi beklenmekte. Program dönemi boyunca istihdamın yıllık ortalama 890 bin kişi artması ve iş gücüne katılım oranında öngörülen artışa karşın işsizlik oranının kademeli olarak gerileyerek 2025 yılında %9,6 seviyesinde gerçekleşmesi öngörülmekte.

         Kaynak: TÜİK.
Öte yandan, TÜİK tarafından yayınlanan temmuz ayı inşaat maliyet endeksinin artış hızı, aylık %3,47'den %6,46'ya hızlanırken, yıllık ise %106,87'den %111,74'e yükselerek yeni bir rekor seviyeye ulaştı. Verideki artışa bakıldığında emtia fiyatlarındaki artışın etkilerini yansıtan malzeme endeksinde aylık %1,29 oranında sınırlı artış gözlenirken, işçilik ücretlerini gösteren işçilik endeksi ise aylık %27,57 oranında sert artış kaydetti. Yıllık bazda ise malzeme endeksi %126,46 ve işçilik endeksi ise %83,89 arttı.
 
Ayrıca İngiltere'de temmuz ayı GSYH büyüme verisi açıklandı. Buna göre, İngiltere ekonomisi haziran ayında özellikle hizmetler sektöründeki gerilemenin etkisiyle aylık %0,6 oranında daralmanın ardından, temmuz ayında %0,2 oranında büyüme kaydetti. Temmuz ayındaki büyümenin ana itici gücü, bir önceki ayın aksine hizmetler sektörü (%0,4 büyüme) olurken, alt sektörler bazında en güçlü büyüme bilgi teknolojileri ve iletişim sektöründe (%1,5 büyüme) kaydedildi. Buna karşın sanayi ve inşaat sektörleri art arda ikinci ayda daraldı. Ülke ekonomisi sınırlı büyüme kaydetse de, BoE, artan enflasyonist baskılar ve parasal sıkılaşma adımlarının etkisiyle ülke ekonomisinin bu yılın dördüncü çeyreğinden itibaren resesyona girmesini ve resesyonun beş çeyrek boyunca sürmesini beklemekte.
 
Yurt dışında bugün veri takvimine bakıldığında,

ABD tarafında, Fed'in faiz kararlarına da yön vermesi açısından küresel piyasaların dikkatle takip edeceği verilerden ağustos ayına ilişkin TÜFE verisi TSİ 15.30'da açıklanacak. Temmuz ayında TÜFE'nin aylık bazda artış hızı %1,3'ten %0'a gerileyerek beklentilerin üzerinde yavaşlarken, yıllık bazda ise %9,1'den %8,5'e gerilemişti. Detaylara bakıldığında, TÜFE'deki iyileşmede, enerji ürünlerindeki aylık bazda belirgin düşüşler belirleyici olmuştu. Fed'in faizleri 75 baz puan artırdığı temmuz ayındaki toplantısından bu yana açıklanan tarım dışı istihdam ve ADP özel sektör istihdam verileri ise, daha ılımlı bir istihdam artış hızına doğru bir yönelim olduğuna işaret etmekte. Öte yandan, ağustosta işsizlik oranındaki kısmi artışta iş gücü piyasasına dönüşün etkili olduğu gözlenmekte ve bu durum olumlu olarak değerlendirilmekte. Bunun yanında, son açıklanan haftalık yeni işsizlik maaşı başvurularının, son üç ayın en düşük seviyesine gerilemesi de dikkate alındığında söz konusu veriler, istihdam piyasasının güçlü ve sıkı olduğuna işaret etmekte. Ayrıca enflasyon için gösterge olan ortalama saatlik kazançlardaki, yani ücretlerdeki artış hızı da ağustosta aylık bazda beklentilerin üzerinde yavaşlamıştı. Bu kapsamda, son açıklanan enflasyon ve istihdam verileri, Fed'in ekonomide yumuşak iniş beklentilerini desteklemekte. Ağustos ayında ise TÜFE'nin aylık %0,1 gerilemesi ve yıllık bazda ise %8,5'ten %8'e yavaşlaması bekleniyor. Açıklanacak enflasyon verileri Fed'in 21 Eylül tarihindeki toplantısında faiz artış hızını şekillendirmesi açısından yakından izlenecektir. Ancak Fed Başkanı Powell'ın, geçen haftaki konuşmasında, enflasyonla mücadele konusunda kararlılık vurgusu yaparak şahin duruş sergilemesiyle piyasalarda Fed'den gelecek haftaki toplantısında da 75 baz puanlık faiz artışı beklenmekte.
 
Bunun yanında, ECB'nin para politikasının sıkılaşma derecesine ve faiz artış hızına da yön verecek olan enflasyon verilerinden, Almanya'da ağustos ayı nihai TÜFE verisi takip edilecek. Almanya'da ağustos ayı öncü TÜFE, aylık %0,3 artarken, yıllık bazda ise %7,5'ten %7,9'a ulaşarak yükselişini sürdürmüştü. Bunun yanında, Avrupa'ya yönelik Rusya kaynaklı enerji tedarikine ilişkin artan endişelerle yükselen enerji fiyatlarının yanında, Almanya'da akaryakıt ve toplu taşıma bileti sübvansiyonlarının eylül ayında sona ermesi de enflasyonda yükselişin sürmesine neden olabilecektir.
 
Ayrıca Almanya'da ekonominin seyrine ve gelecek döneme ışık tutacak olan eylül ayı ZEW cari koşullar ve beklentiler endeksleri TSİ 12'de açıklanacak. Devam eden Rusya ve Ukrayna savaşının etkileri, artan enflasyonist baskılar, ECB'nin para politikasında sıkılaştırma sürecine girmesi, Euro Bölgesi'nde artan resesyon endişeleri ve Rusya kaynaklı enerji arzı güvenliğine yönelik artan endişelerin etkisiyle endekslerdeki gerilemenin sürmesi beklenmekte. Eylül ayında ZEW cari koşullar endeksinin -47,6'dan -55'e ve beklentiler endeksinin de -55,3'ten -60'a gerilemesi bekleniyor. 
 
Yurt içinde ise, TSİ 10'da TÜİK tarafından temmuz ayına ilişkin sanayi üretimi verisi yayınlanacak.  Haziran ayında takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi, beklentilerin üzerinde yıllık %8,5 artmıştı, 
 
TCMB Analitik Bilanço verilerine göre, 9 Eylül haftasında toplam rezervin arttığını, net rezervin ise yatay seyrettiğini hesaplamaktayız. İlgili haftada toplam rezervin 1,8 milyar USD artışla 113,7 milyar USD'ye yükseldiğini, net uluslararası rezervin ise 14,1 milyar USD seviyesinde yatay seyrettiğini öngörmekteyiz.
 

ŞİRKET HABERLERİ 

Aksigorta (AKGRT, Pozitif): Şirket'in 2022 Ağustos ayındaki genel toplam prim üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %115 oranında artarak 1.023mn TL'ye yükselmiştir. Kara araçları sorumluluk hariç toplam üretim ise aynı dönemler itibarıyla %148 artarak 751,6mn TL olmuştur. Ağustos ayı prim üretimi ile beraber Şirket'in 2022 Ocak - Ağustos dönemi genel toplam prim üretimi yıllık %88 oranında artarak 7.443mn TL'ye yükselmiştir.

ARD Grup Bilişim (ARDYZ, Sınırlı Pozitif): 22.06.2022 tarihinde Devlet Malzeme Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen "T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlüğü İhtiyacı Muhtelif Cins ve Miktar Sunucu" işi ihalesine en uygun teklif firma tarafından verilmiş olup sözleşme davetine müteakip 12.09.2022 tarihinde 11.3mn TL (KDV Hariç) bedelle ihale sözleşmesi imzalanmıştır.

İş Bankası (ISCTR, Nötr): Bankanın %100 oranında pay sahibi olduğu Trakya Yatırım Holding A.Ş.'nin enerji sektörüne yönelik yatırımları kapsamındaki sermaye ihtiyaçlarının karşılanmasını teminen, Trakya Yatırım Holding nezdinde 2 milyar TL'lik nakit sermaye artırımı gerçekleştirilmiş ve söz konusu tutarın 500mn TL'lik kısmı ödenmiştir.

Ayrıca, Almanya'da faaliyet gösteren bağlı ortaklık İşbank AG'nin ödenmiş sermayesinin 185mn EUR'dan 335mn EUR'a çıkarılmasına karar verilmiş olup Banka tarafından söz konusu sermaye artırımından doğacak 150mn EUR'luk rüçhan hakkı kullanılacaktır.

Ek olarak, Banka tarafından Asya Altyapı Yatırım Bankası ile 5 yıl vadeli 100mn ABD Doları tutarında kaynağa ilişkin kredi sözleşmesi imzalanmıştır.

Pegasus Hava Taşımacılığı (PGSUS, Sınırlı Pozitif): Ağustos ayı yolcu sayısı 2,97mn kişi ile 2019'un aynı döneminin %2 altında gerçeklemiştir. Yolcu doluluk oranı ise 2,3 puan azalışla %89,8'i göstermiştir. 2022 yılının ilk 8 ayında yolcu sayısı 2019'un aynı dönemine göre %15 azalışla 17,21mn seviyesinde gerçekleşmiştir (2021:12,11mn). İlgili dönemin yolcu doluluk oranı ise 2019'un aynı dönemine göre 6,0 puan azalışla %82,5'i göstermiştir (2021: %77,1). PGSUS hisseleri dün %4,68 yükseliş kaydetti.


DİĞER ŞİRKET HABERLERİ

Cosmos Yatırım Holding (COSMO): Şirketin Yönetim Kurulu'nun 08.09.2022 tarihinde kurulması yönünde aldığı karar ile, Cosmos Mühendislik A.Ş. ünvanlı, 10mn TL sermayeli, % 60 bağlı ortaklık olarak 12.09.2022 tarihinde kuruluşu tamamlanmıştır. 

        

FAİZ PİYASALARI

Pazartesi günü ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti %13 seviyesinde yatay seyretti. TCMB dün 20 milyar TL'lik (%13'ten, 7 gün vadeli) haftalık repo ihalesi açtı. Toplam fonlama tutarı ise repo ihaleleri kaynaklı olarak 272 milyar TL oldu.

ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin faizi dün güne %3,32 seviyelerinden başlarken, gün içerisinde %3,26-%3,38 bandında hareketin ardından %3,36 seviyesinden günü kapattı.

Yurt içi tahvil piyasasında, dün verim eğrisinde faizlerde kısa vadeli tarafta yükselişler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta yatay seyir görüldü. Bu kapsamda, günlük bazda kısa vadeli tarafta 45 baz puana yaklaşan yükselişler gözlenirken, orta ve uzun vadeli tarafta yatay hareket görüldü. 

GÜNLÜK ÖZET PİYASA VERİLERİ

Kaynak Ziraat Yatırım
Hibya Haber Ajansı