İsrail 300'den fazla kamikaze silahlı insansız hava aracı ve füze ateşleyen İran'a nasıl misillemede bulunacak? Dünya bu sorunun yanıtını ararken, İran'ın tarihte ilk kez kendi topraklarından İsrail'e saldırdığı Orta Doğu'da gerilim dinmiyor. İşte gelişmeler...
İran tarihinde ilk defa İsrail topraklarını doğrudan hedef aldığı dron ve füze saldırısında hedeflere dikkate değer bir zarar vermeyi başaramadı. ABD’li ve İsrailli askeri yetkililerin açıklamalarına göre 170 dron, 110 seyir füzesi ve 30 balistik füzenin yüzde 99’u havada önlenirken, İran’ın yalnızca 9 balistik füzesi İsrail hava sahasına girerek infilak etti.
Ancak İran saldırısına karşı bu başarılı savunmanın İsrail’e maliyeti çok yüksek oldu. Askeri uzmanların açıklamalarına göre görece daha ucuz silahlar kullanan İran’a karşı İsrail’in yalnızca önleyici füzelerden kaynaklanan savunma maliyeti 1.35 milyar doları (44 milyar TL) buldu. İran’a ise saldırının maliyeti yaklaşık 220 milyon dolar (7.12 milyar TL) oldu.
ÇOK ULUSLU SAVUNMA
ABD, İngiltere, Fransa ve Ürdün’ün de katıldığı müşterek savunma operasyonunda, Pentagon sözcüsü Patrick Ryder’ın açıklamasına göre, 81 İHA ve en az 6 balistik füze ABD tarafından düşürüldü. İngiltere de Kıbrıs’taki üssünden havalanan RAF jet uçaklarıyla İran saldırısına müdahale ederken, Ürdün’ün kendi hava sahasına giren dron ve füzeleri imha ettiği belirtiliyor.
Fransa’nın ise füze ve dronların tespit ve takibinde operasyona katkı sağladığı aktarılıyor. İsrail, çok uluslu savunma operasyonunda müttefiklerinden ciddi bir katkı almış olmasına rağmen yine de balistik füzeler ve seyir füzelerinin çok büyük bir kısmını oldukça maliyetli olan kendi savunma sistemleri ile karşıladı.
BİR FÜZE 3.5 MİLYON DOLAR
İsrail’in savunmasını önleme için havalanan savaş uçaklarının yanı sıra uzun menzilli balistik füzelere karşı koruma görevini üstlenen Arrow (Ok) 2 ve Arrow 3 sistemleri ile orta menzilli füzelere karşı koruma sağlayan Davud Sapanı hava savunma sistemi oluşturdu. İsrail medyasına değerlendirmelerde bulunan eski İsrail Genelkurmay Müsteşarı Tuğgeneral Ram Aminah, savunma operasyonunun İsrail’e 1-1.35 milyar dolara mal olduğunu söyledi. Bu sistemlerde kullanılan bir Arrow füzesinin 3.5 milyon dolara ve bir Magic Wand (Sihirli Değnek) füzesinin ise 1 milyon dolara mal olduğunu söyleyen Aminah, söz konusu maliyet hesabına savaş uçaklarının havalanma masraflarını dahil etmediğini belirtti.
İRAN GÖRECE DAHA AZ HARCADI
İran’ın 300’den fazla silahla gerçekleştirdiği saldırısı görece daha az maliyetli. Tahran yetkilileri ürettikleri silahların maliyetlerini resmen açıklamasa da uluslararası kuruluşlar ve İran’ın silah ihraç ettiği ülkelerin açıklamaları, İran cephaneliğinin ortalama maliyetlerini ortaya koyuyor. İran’ın kullandığı belirtilen, alçak irtifada seyreden ve 50 kg patlayıcı taşıyabilen kamikaze dron klasmanındaki Şahid 136’ların piyasa fiyatı 20 bin dolar. İran’ın gönderdiği 120 balistik füzenin Heybar Şekan ve Emad füzelerinden oluştuğu belirtiliyor. Bu füzelerin de piyasa maliyeti 300 bin dolar. İran’ın saldırıda kullandığı en pahalı silahı ise 30 adet fırlatılan Paveh 351 seyir füzeleri. Rus ordusunun da kullandığı bu füzelerin tanesi 6 milyon dolar.
Öte yandan üst düzey bir İsrailli yetkili, The Times of Israel'e Hamas'ın son rehine anlaşması teklifine verdiği yanıtın teklifin her maddesini reddettiğini söyledi.
Pentagon, Savunma Bakanı Lloyd J. Austin'in İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant ile telefonda görüştüğünü ve İran'ın Pazar günü erken saatlerde gerçekleşen büyük saldırısını ve sonrasındaki durumu tartıştığını, ABD'nin Kudüs'e karşı saldırı başlatmaması yönünde çağrıda bulunduğunu söyledi. Açıklamada Austin, "ABD'nin İsrail'in savunmasına kararlı desteğini yineledi ve bölgesel istikrara yönelik stratejik hedefi yeniden doğruladı" denildi.
Birleşmiş Milletler nükleer gözlemcisinin başkanı, İsrail'in İran'ın nükleer tesislerini hedef almasından endişe duyduğunu ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın İran tesislerine yönelik denetimlerinin Salı günü yeniden başlayacağını söyledi.
UAEK Genel Direktörü Rafael Grossi, İran'ın nükleer tesislerini Pazar günü "güvenlik kaygıları" nedeniyle kapattığını söyledi. Grossi New York'ta gazetecilere "Yarın yeniden başlayacağız" dedi. Bunun denetim faaliyetlerimiz üzerinde bir etkisi olmadı” dedi.
İRAN 'YILLARDIR BEKLİYORUZ' DİYEREK PAYLAŞTI
İran'ın fırlattığı bazı balistik füzelerin hava savunma sistemini aşarak askeri üsleri vurduğu İsrail'de ezeli düşmana verilecek yanıt masaya yatırılırken, dünyadan karşı misillemeye girişilmemesi için çağrılar yükseliyor.
Füzelerin isabet ettiği Nevatim Hava Üssü'nü ziyaret eden İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, İran'ın saldırısının karşılıksız kalmayacağını söyledi ancak bunun ne zaman ve nasıl olacağı konusunda bilgi vermedi.
Haaretz gazetesi, Pazartesi günü bir kez daha toplanan savaş kabinesinin İsrail'in muhtemel misillemesini görüştüğünü yazdı. Gazeteye bilgi veren kabinedeki tartışmalar hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak, güvenlik birimlerinin askeri bir karşılık verilmesi yönünde baskı yaptığını, Başbakan Benyamin Netanyahu'nun da İran'a saldırıyı destekleme eğiliminde olduğunu söyledi. Ancak söz konusu kişi uluslararası alandaki ağır baskının İsrail'de karar verme sürecini önemli ölçüde etkilediğini de belirtti.
İran Devrim Muhafızları Ordusu ise, İsrail'in karşı misillemesinde kullanılacak hava savunma sistemlerini bir video ile paylaştı. Videonun mesajında "Yıllardır bunun için bekliyoruz, hava savunmamız bekliyor" denildi. İran meclisinin Ulusal Güvenlik Komisyonu sözcüsü Ebufazıl Amoy, İsrail'in karşı saldırıya geçmesi halinde daha önce hiç kullanılmayan bir silahı devreye sokmaya hazırlandıklarını söyledi.
HANGİ ÜLKELER İSRAİL'İN YARDIMINA KOŞTU?
İsrail, İran'ın misilleme saldırısına karşı yaptığı savunmada ABD, İngiltere, Ürdün ve Fransa'dan destek aldı. İran'ın cumartesiyi pazara bağlayan gece yaklaşık 360 drone, seyir füzesi ve balistik füzeyle düzenlediği saldırılarda ABD, İngiltere, Ürdün ve Fransa'nın koordineli şekilde İsrail ordusuna destek sağladığı bildirildi.
Amerikalı yetkililerin CNN'le paylaştığı bilgilere göre İran'dan fırlatılan en az üç balistik füze ve 70 kamikaze drone'u, ABD donanmasının İsrail'e konuşlandırdığı iki savaş gemisi tarafından vuruldu. Bu gemilerden birinde Amerikalı teknoloji devi Lockheed Martin'in ürettiği Aegis füze savunma sistemi yer alıyor.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak ise Suriye ve Irak'tan havalanan Kraliyet Hava Kuvvetleri'ne (RAF) ait jetlerin füze ve drone'ları vurduğunu söyledi. Sunak, kaç füzenin vurulduğuna dair bilgi paylaşmadı. The Guardian gazetesi, İngiltere'nin saldırı öncesinde, Güney Kıbrıs'ta yer alan Ağrotur üssünde güvenlik önlemlerini artırdığını yazdı.
Ürdün hava kuvvetleri, İran'a ait onlarca drone'u vurduğunu açıkladı. ABD'nin Orta Doğu'daki en sıkı müttefiklerinden biri olan Ürdün'de Amerikan yapımı Patriot savunma sistemleri bulunuyor. İran'ın saldırısına karşı İsrail'i savunan ülkelerden diğeri de Fransa'ydı. Fransa lideri Emmanuel Macron, İran'ın füze ve drone'larını durdurmak için Ürdün'ün isteğiyle devreye girdiklerini söyledi.
