Üç günlük yazı dizimizin son gününde emeklilik için prim ödeme gün sayısı yetmeyen kişilerin neler yapabileceği ve emeklilik için prim günü az olan kişilerin yararlanabileceği yaştan emeklilik üzerinde duracağız. Emeklilik için sigortalılık süresi, yaş ve prim gün sayısı şartının birlikte sağlanması gerekiyor. Ancak özellikle kadın sigortalılar da sigortalılık süresi ve yaş şartı sağlanmakla beraber, prim günü yetersiz olmaktadır.BORÇLANMA ŞANSI VARAkşam Gazetesi'nden Okan Güray Bülbül'ün haberine göre, bu gibi durumlarda borçlanmalarla emeklilik imkanı söz konusu olabilir. 5510 sayılı Kanuna göre sigortalıların pek çok durumda borçlanma hakları bulunmaktadır. Avukatlık stajı, ücretsiz izin süreleri, kadın sigortalıların doğum sonrası çalışılmayan günleri, erkek sigortalıların ise askerlik süreleri borçlanılabilmektedir. Sigorta girişinin öne çekilmesi askerlik borçlanmasında mümkündür. Sigorta girişinden önce yapılan askerlik borçlanılırsa sigorta girişi geri gider. Sigortalılık sonrası yapılan askerliğin borçlanılması girişi öne çekmez, yalnızca prim günü kazandırır. Doğum borçlanmasıyla emeklilik tarihinin erkene çekilmesi ancak stajla ilk kez sigortalı olunan tarih arasındaki doğumlar için söz konusudur.YETERİNCE ÇALIŞMAMIŞYaştan emeklilik, belirli bir yaşa gelmiş ve normal emeklilik için gerekli prim ödeme sayısını dolduramamış yani yeterince çalışamamış kişilere sağlanan bir haktır. Bunun arkasında belirli bir süre çalışması olan fakat yaşı nedeniyle çalışması çok daha zor olan kişilere emeklilik hakkı tanınması düşüncesi yatmaktadır. Prim ödeme gün sayısı yetmeyen ve bu nedenle emekli olamayan ancak yaşı nedeniyle prim ödeme gün sayısını tamamlama imkanı kalmamış kişiler yaştan emeklilik hakkından yararlanabilir.TARİHE GÖRE DEĞİŞİYORYaştan emeklilik şartları ilk kez sigortalı olunan tarihe göre farklılaşır. 9 Eylül 1981'den önce ilk kez sigortalı olmuş kadınlar ve yine 23 Mayıs 2002 itibarıyla 15 yıl sigortalılığı bulunan kadınlar 50 yaşında ve 3 bin 600 prim günüyle emekli olabilir. Diğer yandan 9 Eylül 1976'dan önce ilk kez sigortalı olmuş erkekler ve yine 23 Mayıs 2002 tarihi itibarıyla 15 yıl sigortalılığı bulunan erkekler 55 yaşında ve 3 bin 600 gün primle emekli olabilirler.ÇALIŞMAK MI BEKLEMEK Mİ?Çalışanların önce normal emeklilik için gerekli şartları hesaplamaları, daha sonra yaştan emeklilik konusunda bilgi almaları çok önemli. Belirli bir yaşın üzerindeki kişiler için bazen çalışmaya devam etmek yerine yaşı bekleyerek daha düşük primle emekli olmak mantıklı olabilir. Özellikle yurtdışı borçlanmasıyla emeklilikte yaştan emekli olmak daha az borçlanma yapılması anlamına gelir.10 YILLA BİLE EMEKLİLİK MÜMKÜNDaha geç sigortalı olan kişiler de 10 yılla, yani 3 bin 600 günle emekli olma hakkına sahipler. Ancak bunun için yalnızca 3 bin 600 prim günü yeterli değil. Aynı zamanda 15 yıllık sigortalılık şartı da söz konusudur. Diğer yandan daha geç sigortalı olan kişilerin yaş haddinde de yükselme olur. Örneğin ilk kez 1 Ocak 1990 tarihinde sigortalı olmuş bir erkek çalışan 3.600 gün primini 1 Ocak 2018’de dolduracaksa 15 yıllık sigortalılık süresi ve 60 yaşını doldurmak şartıyla yaştan emekli olabilecektir. Diğer yandan ilk kez 9 Eylül 1999 ve 30 Nisan 2008 tarihleri arasında ilk kez sigortalı olan kişiler için yaştan emeklilikte 3 bin 600 gün prim yeterli olmuyor.GEÇ SİGORTALI OLAN İÇİN KURALLAR FARKLIBU tarihten sonra ilk kez sigortalı olmuş kişiler için de yaştan emeklilik hakkı bulunmaktadır. Ancak bu hakkın kullanılabilmesi için gerekli yaş şartı yükselmektedir. Sosyal güvenlik sisteminde 1 günün bile önemi büyüktür. Bazen 1 gün geç sigortalı olmak emeklilik hakkını 2 yıl geciktirebilmektedir. Bu nedenle çalışanların mutlaka özellikle ilk kez çalışmaya başladıkları işyerlerinde sigortalarının yatırıldığını kontrol etmeleri gerekir. Bu konuda 5 yıllık hak düşürücü süre söz konusu olduğu için çalışan dava hakkını da kaybetmektedir.